Xe điện không thể tồn tại nếu thiếu trái tim chính là công nghệ pin. Trải qua nhiều thập kỷ, pin xe điện đã không ngừng được cải tiến, từ những công nghệ sơ khai như chì-axit, cho đến các chuẩn mực hiện tại như lithium-ion, và hướng đến tương lai với pin thể rắn.
Mỗi loại pin đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, phản ánh sự tiến hóa không ngừng của ngành công nghiệp xe điện. Dưới đây là tổng quan những công nghệ pin tiêu biểu và phổ biến nhất từng được sử dụng cho ô tô điện từ những mẫu xe đầu tiên cho đến các dòng xe hiện đại ngày nay.
Là công nghệ pin lâu đời nhất từng được sử dụng trên xe điện, pin axit-chì từng giữ vai trò quan trọng trong những bước đi đầu tiên của ngành công nghiệp này. Chúng có cấu tạo tương tự ắc quy ô tô truyền thống và từng được dùng phổ biến cho xe chở hàng, xe golf và thậm chí cả những mẫu xe điện đời đầu. Một ví dụ điển hình là General Motors EV1 - mẫu xe sử dụng pin axit-chì với dung lượng từ 16,5 đến 18,7 kWh, cho phạm vi hoạt động khoảng 88,5 km.
Tuy nhiên, với đặc điểm kỹ thuật còn nhiều hạn chế trọng lượng lớn, mật độ năng lượng thấp, hiệu suất kém trong điều kiện lạnh và tuổi thọ ngắn, pin axit-chì dần bị thay thế bởi các công nghệ hiện đại hơn. Mặc dù không còn phổ biến, nhưng không thể phủ nhận vai trò nền móng mà loại pin "thô sơ" này từng đóng trong hành trình phát triển của xe điện ngày nay.
Pin Nickel-Metal Hydride (NiMH) từng là lựa chọn phổ biến cho nhiều dòng xe hybrid và xe điện thế hệ đầu tiên, trong đó có cả Nissan Leaf đời đầu. So với công nghệ pin chì-axit, NiMH mang đến bước nhảy vọt về hiệu suất: năng lượng riêng cao hơn giúp cung cấp nhiều năng lượng hơn với trọng lượng tương đương, trong khi tuổi thọ cũng dài hơn đáng kể nếu được sạc đúng cách và bảo dưỡng tốt.
Tuy nhiên, NiMH không phải là lời giải hoàn hảo. Chúng vẫn gặp khó khăn khi vận hành trong điều kiện thời tiết lạnh, giá thành cao và đặc biệt là khả năng tự xả nhanh khiến pin mất năng lượng ngay cả khi không sử dụng. Ngoài ra, để duy trì độ bền và hiệu suất ổn định, loại pin này đòi hỏi quy trình chăm sóc nghiêm ngặt và cẩn thận.
Dù không còn là lựa chọn tối ưu ngày nay, pin NiMH vẫn đánh dấu một giai đoạn phát triển quan trọng, từng là cây cầu nối giữa quá khứ sơ khai và hiện tại đầy đột phá của công nghệ pin xe điện.
Hiện nay, lithium-ion (Li-ion) được xem là công nghệ pin tiêu chuẩn trong thế giới xe điện. Ban đầu được phát triển để sử dụng trong máy tính xách tay và điện thoại di động, loại pin này đã nhanh chóng chứng minh tiềm năng vượt trội khi áp dụng cho ô tô điện nhờ mật độ năng lượng cao và tuổi thọ dài.
Dù từng khá nhạy cảm với nhiệt độ và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu sạc sai cách, pin Li-ion ngày nay đã được cải tiến đáng kể. Nhờ vào những đột phá về hóa học và kỹ thuật, chúng ngày càng ổn định hơn, hiệu suất cao hơn và dễ sạc hơn trở thành lựa chọn lý tưởng cho đa số xe điện hiện đại.
Tuy nhiên, tính nhạy cảm với nhiệt vẫn là điểm cần lưu ý. Để đảm bảo hiệu quả sạc và kéo dài tuổi thọ, pin Li-ion cần được làm nóng trước đến nhiệt độ tối ưu trước khi hoạt động. Chính vì vậy, nhiều mẫu xe điện ngày nay đã được tích hợp tính năng làm nóng pin tự động, một chi tiết nhỏ nhưng mang lại sự khác biệt lớn trong trải nghiệm sử dụng và độ bền của pin.
Được coi là tương lai của công nghệ pin xe điện, pin thể rắn dựa vào điện cực rắn và chất điện phân rắn thay vì polymer lỏng hoặc gel như trong tất cả các loại pin nếu trên.
Trên lý thuyết, công nghệ này mang đến hàng loạt ưu điểm vượt trội: tốc độ sạc và xả nhanh hơn nhiều lần, mật độ năng lượng cao hơn, trọng lượng nhẹ hơn, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và kéo dài chu kỳ sử dụng lẫn tuổi thọ pin. Tất cả những yếu tố này khiến pin thể rắn được ví như sự “hoàn hảo” cho xe điện thế hệ mới.
Tuy nhiên, công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu. Dù đã có những bước tiến ấn tượng, pin thể rắn hiện vẫn chưa sẵn sàng cho sản xuất đại trà. Một số nhà sản xuất lớn kỳ vọng sẽ ra mắt nguyên mẫu pin thể rắn khả thi vào cuối năm 2023, đặt nền móng cho một kỷ nguyên xe điện mới với hiệu năng vượt trội và độ an toàn tối ưu.
Trên đây là toàn bộ thông tin tổng quan về các công nghệ pin xe điện đã và đang được ứng dụng, từ những bước khởi đầu đến các đột phá công nghệ trong tương lai. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “trái tim” của xe điện và những xu hướng đang định hình ngành công nghiệp này.
Đừng quên theo dõi Auto365 để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích, phân tích chuyên sâu và những xu hướng công nghệ ô tô mới nhất được chọn lọc và chia sẻ mỗi ngày.
Nguồn: VATC
