Đèn Xenon (High intensity Discharge) là đèn phóng điện áp suất cao chứa đầy hỗn hợp khí trơ bao gồm khí Xenon, không có dây tóc của đèn Halogen (Halogen Lamp), được gọi tắt là đèn Xenon HID, có thể được gọi là đèn Halogen kim loại hoặc đèn Xenon, nguyên lý phát sáng của nó là thông qua bộ khởi động và tăng phô điện tử tăng hiệu điện thế lên hơn 23000V đánh thủng khí Xenon làm cho giữa hai cực điện hình thành hồ quang điện và phát sáng. Đèn Xenon được chia thành đèn Xenon cho ô tô và đèn Xenon chiếu sáng ngoài trời.
Đèn Xenon hay còn gọi là đèn pha phóng điện khí HID trong lĩnh vực độ đèn ô tô. Nó thay thế dây Vonfram truyền thống bằng khí Xenon áp suất cao được bọc trong ống thạch anh để cung cấp nhiệt độ màu cao hơn và ánh sáng tập trung hơn. Vì đèn Xenon là một chùm sáng hồ quang điện được hình thành bằng cách kích hoạt khí Xenon với dòng điện cao thế, nó có thể liên tục phóng điện và phát ra ánh sáng giữa hai điện cực. Công suất của bóng đèn Vonfram trên ô tô thông thường đạt đến 55W, trong khi đèn Xenon chỉ cần 35W, tức là giảm gần một nửa. Đèn Xenon giúp giảm đáng kể gánh nặng cho hệ thống điện của xe. Nhiệt độ màu của đèn Xenon ô tô nằm trong khoảng 4000K-6000K, cao hơn nhiều so với các loại bóng đèn pha ô tô thông thường. Đèn Xenon 4300K có độ sáng cao và màu ánh sáng của đèn Xenon là màu trắng hơi vàng, do nhiệt độ màu tương đối thấp nên nhìn có cảm giác hơi vàng, độ xuyên sáng mạnh hơn đèn có nhiệt độ màu cao, có thể nâng cao sự an toàn khi lái xe vào ban đêm và trong điều kiện thời tiết sương mù.
Tên viết tắt tiếng Anh của đèn Xenon là đèn phóng khí HID được sử dụng đầu tiên trong vận tải hàng không. Có hai loại đèn Xenon được sử dụng rộng rãi trên thị trường, một là đèn ô tô và hai là đèn xe máy. Nhưng đã hơn mười năm kể từ khi nó được sử dụng trên ô tô với số lượng lớn, được phát triển bởi Hella vào đầu những năm 1990. Đèn Xenon đắt hơn đèn Halogen thông thường và đèn sợi đốt do hàm lượng kỹ thuật cao.
NGUYÊN LÝ PHÁT SÁNG CỦA ĐÈN XENON
Nguyên lý phát sáng của đèn Xenon là trong ống thủy tinh thạch anh tinh thể chống tia cực tím đã loại bỏ tia UV lấp đầy nhiều loại khí hóa học, trong đó nhiều nhất là khí Xenon (Xenon) và I-ốtua… Sau đó đi qua bộ tăng áp (Ballast) đưa điện áp một chiều 12V của xe ngay lập tức tăng lên với hiệu điện thế 23.000V, và các hạt điện tử Xenon trong ống thạch anh bị kích thích bởi biên độ điện áp cao để tạo ra một nguồn sáng giữa hai điện cực, đó là sự phóng điện khí. Ánh sáng hồ quang siêu mạnh màu trắng được tạo bởi khí Xenon, có thể nâng cao nhiệt độ màu của ánh sáng, tương tự như ánh sáng mặt trời vào ban ngày. Dòng điện cần thiết cho hoạt động của đèn HID chỉ là 3,5A, độ sáng gấp ba lần bóng đèn Halogen truyền thống, so với bóng Halogen truyền thống thì có tuổi thọ cao hơn gấp 10 lần.
Đèn Xenon HID thường bao gồm đui đèn (bóng Xenon), chấn lưu điện tử (còn gọi là tăng phô, bộ ổn áp, bộ biến áp, v.v.), hộp điều khiển nối dây, v.v.:
1. Đui đèn: Nhìn kỹ sẽ thấy đui đèn Xenon HID không có dây tóc đèn, dùng dòng điện giữa các điện cực để thúc đẩy sự va chạm của các phân tử khí tạo ra độ sáng, và không có chuyện dây tóc vonfram bị cháy. (những loại có dây tóc vonfram không thể được gọi là đèn Xenon);
2. Tăng phô điều khiển theo chương trình: Sử dụng điện áp 12V DC của bình ắc quy, sau trải qua hàng loạt các hoạt động chuyển đổi, điều khiển, bảo vệ, tăng áp, chuyển đổi tần số… tạo ra điện áp cao đánh lửa tức thời 23000V để đốt cháy đui đèn, và sau khi thắp sáng vẫn duy trì mức điện áp xoay chiều 85V, dòng điện hoạt động khoảng 8A, và dòng điện làm việc khoảng 4A. Chấn lưu điện tử thông minh nhất được tung ra thị trường vào năm 2013 là "tăng phô điều khiển theo chương trình", áp dụng kỹ thuật máy tính hiện đại hóa và biên dịch một chương trình cụ thể để cấy chip điều khiển mạch điện, để nó kiểm tra hoàn thành, tính toán và kết hợp tự động với ống đèn Xenon, từ đó tạo ra sự kết hợp giữa hai bên để đạt được hiệu suất làm việc tốt nhất.
3. Hộp nối dây: thường được làm bằng vật liệu chống cháy, thông qua tăng tiết diện của dây điện nguồn, nâng cao khả năng thông qua của dòng điện, đảm bảo hoạt động bình thường của đèn Xenon HID. Một số đèn Xenon H4 được trang bị với hộp nối dây rơ le để tiến hành công việc điều khiển.
