Bản tin Auto365

Tính năng Start/Stop (Idling Stop) ngày càng được trang bị phổ biến trên ô tô và xe máy nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu, hạn chế khí thải, đặc biệt trong điều kiện giao thông đô thị thường xuyên dừng - chạy. Công nghệ này cho phép động cơ tự động tắt khi xe dừng tạm thời và khởi động lại ngay khi người lái tiếp tục di chuyển.

Tuy nhiên, không ít người dùng lo ngại việc tắt/nổ máy liên tục sẽ khiến ắc quy nhanh xuống cấp, từ đó phát sinh chi phí thay thế cao hơn số tiền nhiên liệu tiết kiệm được.

1. Ắc quy chuyên dụng là yếu tố then chốt

Về mặt nguyên lý, Start/Stop làm tăng số lần khởi động động cơ trong mỗi hành trình, đồng nghĩa ắc quy phải phóng điện với cường độ cao nhiều lần hơn so với xe không có tính năng này. Chính vì vậy, các nhà sản xuất không sử dụng ắc quy chì–axit thông thường, mà trang bị các dòng ắc quy chuyên dụng như EFB (Enhanced Flooded Battery) hoặc AGM (Absorbent Glass Mat).

Đây là những loại ắc quy được thiết kế để:

• Chịu được chu kỳ sạc -xả dày đặc.
• Phóng dòng khởi động lớn.
• Phục hồi nhanh sau mỗi lần đề máy.

Sự khác biệt giữa ắc quy thường và ắc quy dành cho Start/Stop nằm ở cấu trúc và khả năng chịu tải. Ắc quy thông thường chỉ phù hợp với xe khởi động vài lần trong một chuyến đi, khả năng chịu xả sâu và phóng dòng liên tục ở mức hạn chế. Khi phải tắt – nổ máy thường xuyên, các bản cực và vật liệu chì nhanh xuống cấp, khiến dung lượng sụt giảm rõ rệt chỉ sau thời gian ngắn sử dụng.

Ngược lại, ắc quy EFB và AGM được cải tiến về vật liệu và kết cấu, giúp đáp ứng tốt nhu cầu khởi động liên tục. Ngoài nhiệm vụ đề máy, loại ắc quy này còn đảm bảo cấp điện ổn định cho các hệ thống khi động cơ đã tắt như điều hòa, hệ thống giải trí, ECU, camera và các thiết bị điện tử khác.

2. Hệ thống quản lý năng lượng bảo vệ ắc quy

Bên cạnh ắc quy chuyên dụng, các mẫu xe trang bị Start/Stop còn có hệ thống quản lý năng lượng thông minh. Bộ điều khiển liên tục theo dõi điện áp, dung lượng còn lại của ắc quy, nhiệt độ môi trường và mức tiêu thụ điện trên xe.

Khi nhận thấy nguồn điện không đủ an toàn cho lần khởi động tiếp theo, hệ thống sẽ tự động vô hiệu hóa Start/Stop. Cơ chế này giúp tránh tình trạng xả sâu gây hại ắc quy, đồng thời đảm bảo xe luôn đủ điện để khởi động trong mọi tình huống.

3. Tiết kiệm nhiên liệu có “bù” được chi phí ắc quy?

Xét về hiệu quả kinh tế, giả sử một mẫu xe xăng cỡ B - C chạy chủ yếu trong đô thị, mức tiêu thụ trung bình khoảng 8 lít/100 km. Với quãng đường 10.000 km/năm, lượng xăng tiêu thụ vào khoảng 800 lít.

Theo ước tính, Start/Stop giúp tiết kiệm khoảng 5 - 10% nhiên liệu, tương đương 40 - 80 lít xăng mỗi năm, tức khoảng 1 - 2 triệu đồng theo giá nhiên liệu hiện nay.

Trong khi đó, ắc quy EFB hoặc AGM dùng cho Start/Stop có giá khoảng 3 - 4 triệu đồng, với tuổi thọ trung bình 2 - 4 năm, tương đương chi phí khấu hao 1 - 1,5 triệu đồng mỗi năm. Như vậy, số tiền tiết kiệm nhiên liệu từ Start/Stop về cơ bản tương đương, thậm chí cao hơn chi phí ắc quy.

4. Rủi ro chỉ xuất hiện khi dùng sai ắc quy

Vấn đề chỉ phát sinh khi người dùng thay ắc quy không đúng chủng loại. Việc lắp ắc quy thông thường cho xe có Start/Stop khiến tuổi thọ bình giảm nhanh do không đáp ứng được yêu cầu sạc - xả liên tục với cường độ cao. Hệ quả là xe dễ gặp tình trạng đề yếu, Start/Stop bị vô hiệu hóa thường xuyên hoặc xuất hiện cảnh báo lỗi trên bảng đồng hồ.

Với xe máy, các mẫu tay ga có Idling Stop cũng được trang bị ắc quy có dung lượng và khả năng phóng điện cao hơn, đi kèm bộ sạc và bộ điều khiển phù hợp. Khi ắc quy yếu, hệ thống sẽ không cho phép tắt máy tự động nhằm tránh nguy cơ không khởi động lại được.

5. Kết luận

Tính năng Start/Stop không làm giảm tuổi thọ ắc quy nếu xe sử dụng đúng loại ắc quy và hệ thống điện nguyên bản theo thiết kế của nhà sản xuất. Ngược lại, việc dùng sai chủng loại ắc quy hoặc bảo dưỡng không đúng cách mới là nguyên nhân chính khiến bình nhanh xuống cấp, từ đó tạo cảm giác Start/Stop “gây hại” cho ắc quy.

Nguồn: tổng hợp